Zamek Bonerów w Bydlinie

Adres:

32-310 Klucze Bydlin

GPS:

50° 23' 18.204" N 19° 39' 6.5232" E

Zamek w Bydlinie został zapewne wzniesiony w XIV wieku jako rodowa siedziba rodu rycerskiego herbu Strzała, później przeszedł w ręce rodzin Szczepanowskich, Brzezickich i Bonerów. Kolejny właściciel – Mikołaj Firlej przebudował go na przełomie XVI/XVII w. na kościół pod wezwaniem Świętego Krzyża, a według miejscowych legend przez krótki czas pełnił też funkcję zboru ariańskiego. Został spalony przez Szwedów w czasie ich przemarszu pod Częstochowę w 1655 roku. Od tego czasu popadł w ruinę. W chwili obecnej widoczne są pozostałości tzw. "kamieńca" czyli czworobocznej budowli mieszkalnej i resztki muru obwodowego i bramy wjazdowej oraz fragmenty wykute w skale fosy. W otaczającym ruiny zamku lesie natomiast zachowały się dobrze widoczne okopy wykute przez żołnierzy Legionów w 1914 roku, którzy na umocnionym wzgórzu Św. Krzyża stacjonowali przez kilka dni w trakcie walk z Rosjanami.