Nadprzemszańskie skałki i jaskinie

Nadprzemszańskie tereny to raj dla alpinistów i grotołazów, zarówno początkujących jak i tych szukających mocnych wrażeń i wyzwań. Nic dziwnego, że stały się mekką dla uprawiających wspinaczkę skałkową. Z kolei nasze jaskinie - ze swoją niepowtarzalną naciekową szatą, od lat przyciągają grotołazów nie tylko z Polski. Przepiękne skały i  jaskinie majestatycznie wkomponowane w otaczające je lasy i pola to też idealna sceneria do spacerów i wędrówek, zwłaszcza, że szlaków w okolicy nie brakuje. Najciekawsze jaskinie skoncentrowane są w trzech miejscach: w Dolnie Wodącej, na ścieżce Góra Stołowa w Jaroszowcu oraz w okolicach Klucz

Jaskinie w Dolinie Wodącej

Aby zobaczyć najpiękniejsze skałki i jaskinie trzeba pojechać do Doliny Wodącej i tu podążać Szlakiem Jaskiniowców. Ten 10 - kilometrowy szlak opracowano w 2005 roku. Prowadzi w najciekawsze miejsca. Idąc nim, można  z bliska obejrzeć Skały Zegarowe z jaskiniami Zegar i Jasna, a z wierzchołka najwyższej ze skał (ok. 486 m.n.p.m.) podziwiać niezapomniane widoki. Równie piękne pejzaże wędrowcy napotkają wśród polnych duktów prowadzących do Kyciowej Skały (jeden z nielicznych niezalesionych ostańców w okolicy. Uroku dodaje jej niezwykły kształt przypominający słonia) oraz Jamy z jaskinią Jasną Strzegowską. Warto zatrzymać się przy tzw. żywym źródle (źródło Tarnówki), w którym do naszych czasów przetrwał wypławek alpejski. 

Ślady sprzed 500 tys. lat  w Jaskini Biśnik

Jak sama nazwa wskazuje , szlak przebiega w terenie, który przed setkami tysięcy lat był zamieszkiwany przez naszych przodków. Jaskinia Biśnik jest najstarszym stanowiskiem jaskiniowym neandertalczyka w Polsce. W niej archeolodzy pod kierunkiem profesora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dr hab. Krzysztofa Cyrka natrafili na ślady bytności istot przed neandertalskich mogących pochodzić sprzed 500-400 tysięcy lat. Stanowisko to jest również wyjątkowe ze względu na ślady osiemnastokrotnego zasiedlania jaskini przez grupy neandertalczyków i formy starsze. Odkryto tu liczne kości zwierząt, na które polowali mieszkańcy jaskini oraz krzemienne, kościane i rogowe narzędzia, którymi się posługiwali.

Światło dzienne w Jaskini Jasnej

Ciekawa jest również Jaskinia Jasna - szeroka pieczara o długości 42 m. rozdzielona wewnątrz grubym słupem skalnym. Jak sama nazwa wskazuje, jest jasna ze względu na obszerne otwory wejściowe i okno skalne, przez które wpada światło dzienne. Jaskinię  zamieszkiwała ludność kultury oryniackiej około 40-10 tysięcy lat temu (górny paleolit).

W dawnej wytwórni siekierek - czyli Jaskinia Jasna Strzegowska

W zwiedzanej od dawna Jaskini Strzegowskiej  archeolodzy natrafili na znaleziska z górnego paleolitu (30 tys. lat p.n.e.) zaliczane do kultury oryniackiej. Znaleźli szczątki m.in. niedźwiedzia jaskiniowego. Z kolei na szczycie skały odkryli pozostałości osady z pracowniami krzemieniarskimi produkującymi na skalę przemysłową siekierki krzemienne. Całość komnaty jest jasna i w większej części dość obszerna. W stropie znajduje się kilka okien skalnych. Nieco dalej tunel prowadzi do drugiej części jaskini zwanej Lisimi Jamami. Jest to niewielki tunelik z ciasnymi odgałęzieniami.

Dwa razy do roku w Jaskini Zegar

Z jaskinią tą związane jest podanie ludowe, jakoby w wigilie nocy świętojańskiej i Bożego Narodzenia jakiś zegar wydzwania w niej godziny. Dzięki temu podaniu jaskinia i skały, w których się znajduje zyskały nazwę Skał Zegarowych. Do wnętrza jaskini prowadzą trzy otwory rozrzucone w skałach na długości 25m. Najstarsze ślady zamieszkania jaskini pochodzą co najmniej z paleolitu sprzed ok. 50-60 tys. lat ( znaleziono tu wyroby kamienne, kości i kły niedźwiedzia jaskiniowego, lwa jaskiniowego, hieny, renifera)..

Jaskinie na ścieżce „Góra Stołowa” w Jaroszowcu

Stalaktyty w Jaskinie Błotnej - tylko ze sprzętem specjalistycznym

Jaskinia Błotna w Jaroszowcu (gmina Klucze) jest jednym z większych odkryć speleologicznych ostatnich lat na Jurze. Jest piątą co do głębokości jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Nosi taką nazwę, ponieważ jej ściany i dno są śliskie i trudne do pokonania – tworzą tzw. „błotną ślizgawkę”. Zwiedzanie jej wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Niezbędne jest także posiadanie umiejętności wspinaczkowych przy pokonywaniu części progów. Jaskinia ma 42 m głębokości, a korytarze osiągają   długość 120 m. Położona jest w centralnej części Stołowej Góry, ok. 2 km na północ od Jaroszowca. Otwór wejściowy to studnia powstała na rozległej szczelinie tektonicznej, o głębokości 23 m. Przejście jej jest szczególnie uciążliwe w trakcie wychodzenia, gdyż na długości ok. 15 m. szerokość wynosi tu ok. 25 cm. W kilku miejscach korytarze tworzą obszerne próżnie, tj. Sala z Naciekami czy Dolna Komora. Ze względu na trudności w zwiedzaniu ajksini

a także fakt, że została odkryta stosunkowo niedawno (1989), posiada bardzo ciekawą szatę naciekową, zachowaną w stanie prawie nienaruszonym. Można tu obejrzeć: polewy, duże stalaktyty i nacieki wełniaste, także draperie, pola ryżowe, a w najniższej części jaskini, w namulisku i na jego powierzchni – duże stalaktyty i stalagmity potrzaskane przez zawalisko.

Dwa piętra Jaskini pod Porzeczką

Jaskinia pod Porzeczką o rozwinięciu pionowym położona jest na Ostrej Górze (północno-wschodnia kulminacja Stołowej Góry), na północ od Jaroszowca. Jej nazwa pochodzi od krzewów dzikiej porzeczki, które porastają okolice otworów wejściowych. Jaskinia o długości 67 m i głębokości 15 m posiada dwa piętra. Strop jaskini oraz dno utworzyły zaklinowane bloki skalne. Udział podziemnych form krasowych jest tutaj niewielki. Zwiedzanie jaskini, mimo jej pionowego rozwinięcia, nie nastręcza trudności. Eksponowane odcinki można pokonać zapieraczką. Trzeba jednak uważać - zagrożenie mogą stanowić zaklinowane skały.

Ciekawa do eksploracji - Jaskinia Lodowa

Jaskinia Lodowa Jaskinia posiada bardzo ciekawy mikroklimat. Po okresie zimowym śnieg zalega tutaj do późnej wiosny. To miejsce - od dawna znane miejscowej ludności, położone jest na wzniesieniu Pod Wieżą (447 m n.p.m.). – szczyt wzniesienia jest najwyższym punktem Stołowej Góry. Wejście do jaskini znajduje się dokładnie na 5 odcinku ścieżki dydaktycznej "Góra Stołowa". Długość jaskini – 30,5m, głębokość – 5,4 m. Zwiedzanie jej nie nastręcza trudności. Eksploracja większości korytarzy nie wymaga użycia sprzętu oświetleniowego. Jaskinia to olbrzymia pionowa rozpadlina, w znacznej części odsłonięta od góry. Posiada dwa piętra. Aby zwiedzić górne piętro, należy wyjść z jaskini i obchodząc północnym zboczem krawędź rozpadliny, zejść półtorametrowym progiem do górnych partii. W rejonie Ostrej Góry zlokalizowanych jest jeszcze kilka mniejszych jaskiń i schronisk: Schronisko koło Jaskini Lodowej, Jaskinia Konfesjonał, Schronisko nad Błotną, Jaskinia w Cyrku w Stołowej Górze, Jaskinia poniżej Lodowej, Schronisko Ku Wieży, Schronisko na Ostrej Górze, Schronisko Szczelina z Mostami, Jaskinia Jubileuszowa.

Jaskinia Nad Kopalnią 

znajduje się na południe od Jaroszowca, na wzgórzu, gdzie zlokalizowane są nieczynne już dziś wyrobiska odkrywkowe. Skały objęte są ochroną pomnikową. W partii szczytowej wzniesienia, u podnóża skał po północnej stronie, usytuowany jest pionowy otwór tektonicznej jaskini, o głębokości 5 m. Na dnie studni znajduje się salka dwumetrowej szerokości. Nieopodal jaskini zlokalizowane jest wejście do korytarza długości ok. 10 m, prowadzącego na drugą stronę masywu skalnego.

Jaskinie wokół Klucz

Jaskinia Mąciwody - zjazd przez studnię!

Malownicze białe skałki górują też nad miejscowością Klucze m.in.:  Maśnica 408 m. n. p. m,  Kamyk 418 m. n. p. m czy  Dupnica 421 m. n. p. m.

Wśród jaskiń bardzo ciekawa jest Jaskinia Mąciwody - odkryta przez przypadek podczas wiercenia studni przez właściciela działki. Trudnością w eksploracji tej jaskini jest fakt, że znajduje się na terenie prywatnej posesji przy ul. Poległych 12 w Kluczach. By zobaczyć próżnię trzeba mieć zgodę właściciela działki.

Do wnętrza jaskini trzeba zjechać przez 5-metrową studnię, która przechodzi w naturalną próżnię krasową. 5 metrów nad dnem jaskini znajduje się korytarz prowadzący w głąb skały, którym dochodzi się do wysokiej sali. Tutaj niewielkie boczne korytarze tworzą rozgałęzienie. Całkowita długość jaskini wynosi 195 m. Unikalność tej jaskini polega na stałej obecności w niej wody. Szata naciekowa jest uboga, ale na uwagę zasługują znajdujące się w sali stalagmity i polewy naciekowe.

Jaskinia na Kamyku dla odważnych

Jaskinia na Kamyku znajduje się w lesie pod szczytem o nazwie Kamyk, który sam w sobie stanowi ciekawy punkt widokowy ( na granicy Kwaśniowa Dolnego i Cieślina). Ma około 20 m długości. Wejście do jaskini (od strony północnej) jest bardzo trudne i trzeba je pokonywać w pozycji leżącej. Jednak główny korytarz ma już ok. 1,5 metra wysokości. Po ośmiu metrach w stropie znajduje się owalne zagłębienie, tzw. kocioł wirowy. Dalej korytarz prowadzi ku południowemu wyjściu. To trasa dla odważnych.

W Ocland jest bardzo ciekawy sestem jaskiń w wąwozie Cheile Varghisului. Prowadzi tam ( okoliczna ludność mówi tylko do jaskini Almasi - 21 km od Ocland) szlag pieszy wzdłuż rzeczki Varghis. Mająca źródło w górach Harghita rzeczka przebija się tu przez ogromny masyw wapienny i z biegiem czasu utworzyła wysokie ściany i wieże skalne, w których powstały liczne jaskinie. Utworzyły się one tu na pięciu poziomach, które można zaobserwować gołym okiem. Duże jaskinie możemy znaleźć na dolnych poziomach, blisko koryta rzeki (jaskinia Balázsa Orbána /jaskinia Almási - czyli po rumuńsku Pesterea Meresti, Lócsűr, Kőcsűr, Tatárlik itd.) Tereny te znał i wykorzystywał człwoiek pierwotny -  podczas badań odkryto pozostałości kilku kultur epoki kamienia. Więcej ...

Jaskinia Bielska (wejście na wysokości 885 m n.p.m.) to jedyna udostępniona zwiedzającym jaskinia w Tatrach Wysokich. Znajduje się na północnym stoku Kobylego Wierchu. W 1896 roku zyskała elektryczne oświetlenie jako jedna z pierwszych jaskiń na świecie. Całkowita długość jaskini wynosi 1752 m, z czego udostępnionych zwiedzającym jest 1001 m. Więcej ...