Bydlin – zapomniane miasteczko

Adres:

Bydlin

GPS:

50° 22' 50.7288" N 19° 38' 53.8692" E

Bydlin to wieś kościelna z parafią. W XVIII wieku należała do rodziny Męcińskich. Kościół drewniany stał już tu w r. 1747, na miejscu, którego po jego pożarze wystawiono murowany w 1865 roku. Mało kto wie, że miejscowość była niegdyś miastem. Prawa miejskie otrzymał między 1375 a 1404 r. Nazwę Bydlin wymieniał w swych kronikach już Jan Długosz. Ostatnia wzmianka o „miejskości Bydlina" pochodzi z 1530 r. W XVI wieku wieś liczyła 4,5 łanów kmiecych powierzchni i 3 zagrody z rolą. Do parafii Bydlin należały 3 wsie, zamieszkałe przez 175 rodzin. W tym też okresie wojewoda krakowski Mikołaj Firlej z Dąbrowicy, w związku z rozpadnięciem się ze starości kościoła św. Małgorzaty, wzniósł w oparciu o ruiny zameczku na tamtejszym wzgórzu kościółek pod wezwaniem św. Krzyża. Miejscowa ludność nie zaakceptowała tej świątyni i zbudowano na miejscu dawnego kościoła własną kaplicę. Z roku 1613 r. mamy pierwszą wzmiankę o istnieniu w Bydlinie szkoły wiejskiej.

Bydlin nie został pominięty przez żadną większą burzę dziejową. Przez Bydlin maszerował generał Burchard Miller z wojskiem szwedzkim na Jasną Górę w 1655 roku, paląc po drodze kościół św. Krzyża. Zapiski parafialne mówią, że stacjonował tu także król Jan III Sobieski podczas wyprawy na odsiecz Wiednia (1683). W listopadzie 1914 r. między Bydlinem a Krzywopłotami miała miejsce bitwa legionistów Józefa Piłsudskiego z Rosjanami. Wiadomo dalej, że w 1938 r. oddano do użytku szkołę, istniała też świetlica z zespołem ludowym. Przechodził tędy także front II wojny światowej. W Bydlinie miały miejsce walki wojska polskiego z Niemcami we wrześniu 1939 roku oraz Niemców z Armią Czerwoną zimą 1945 r. Z okresów każdej z tych wojen są zachowane do tej pory okopy rozsiane po polach, lasach i na wzgórzu zamkowym. Ważnym elementem historii Bydlina jest wpisany w nią ruch oporu w czasie II wojny światowej. Prawie przez cały czas okupacji w lasach Gór Bydlińskich działał oddział Armii Krajowej, znany pod nazwą oddziału „Hardego”, który w końcowym okresie okupacji wszedł w skład zgrupowania „Surowiec". W skład oddziału wchodzili także mieszkańcy Bydlina, a miejscowa ludność czynnie udzielała mu pomocy.
W 1955 r. otwarto we wsi bibliotekę, zainstalowano także wiejskie kino. Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku powołano szkołę rolniczą, uczącą podstaw pracy na roli i hodowli. W latach sześćdziesiątych XX w. w czynie społecznym wzniesiono tutejszy ośrodek zdrowia, hydrofornię oraz pawilon sportowy przy Ludowym Zespole Sportowym Legion-Bydlin. W latach 70. I 80. XX w. oddano do użytku wodociąg, gazociąg i remizę OSP. Z okazji 85. rocznicy bitwy pod Krzywopłotami w tutejszej szkole otwarto izbę pamięci.

Na cmentarzu w Bydlinie, w pierwszą niedzielę po 11 listopada, u stóp pomnika przy mogiłach Legionistów odbywają się uroczystości upamiętniające odzyskanie niepodległości przez Polskę. Pierwsza taka manifestacja odbyła się tutaj w 24 rocznicę bitwy pod Krzywopłotami w dniu 22.11.1938 roku. W okresie okupacji i po wojnie zakazano organizacji tych uroczystości. Do tradycji wrócono w roku 1983, a manifestacje odbywają się co roku po dzień dzisiejszy. W czasie tych uroczystości jest odprawiana msza polowa z udziałem biskupa diecezji sosnowieckiej, kapelana wojskowego, kompanii honorowej Wojska Polskiego i wielu zacnych osobistości. Uroczystości odbywają się pod patronatem wojewody - uprzednio katowickiego a obecnie małopolskiego.